Nederland / Audiospot
Markeren
Deel
Route
Om de opvang van Joodse vluchtelingen uit Duitsland op te vangen bouwt de Nederlandse regering in 1939 in Westerbork op de kale heide een vluchtelingenkamp. Tientallen barakken worden opgetrokken op een oppervlak van amper 500 bij 500 meter.
In juli 1942 nemen de nazi’s het kamp over en maken er een Durchgangslager van. Vanuit heel Nederland worden opgepakte Joden hier naartoe gebracht om meestal enkele dagen later op transport gesteld te worden naar wat ze dachten Duitse werkkampen in Polen. Dat ze nooit meer zullen terugkeren, kunnen velen niet vermoeden. In totaal vertrekken er 95 treinen met meer dan 107.000 Joden, Sinta en Roma vanuit Westerbork naar concentratiekampen en vernietigingskampen in Duitsland en Oost-Europa. Vanaf 13 september 1944 zijn er geen transporten meer. De ruim 600 kampgevangenen die in het kamp achterblijven worden maandenlang heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. Zou de bevrijding dan eindelijk komen? Zouden de geallieerden kunnen doorzetten? Of stellen de SS’ers hen toch nog op transport of erger nog: executeren?
In maart 1945 zetten de geallieerden hun offensief in en het kanongebulder werd in kamp Westerbork gehoord. Via verstopte radio’s in het kamp konden de gevangenen de ontwikkelingen volgen, maar dat zorgt alleen maar voor onrust en speculaties.
Begin april 1945 volgt alles ineens snel op. SS’ers en collaborateurs slaan dagelijks op de vlucht. De geruchten gaan dat de Tommies al in Zutphen zijn. Aan de hand van ooggetuigenverslagen en dagboekfragmenten van onder andere gemeenteambtenaar Aad van As en de 10-jarige Ed van Thijn krijgen we een beeld van die turbulente laatste dagen en weken.