Drielandenpunt en grens

Bij het zogenaamde Drielandenpunt komen de grenzen van Duitsland, België en Nederland samen. Door de nabijheid van deze grenzen kende de regio rond Aken altijd levendige smokkelactiviteiten. Voor de oorlog werden werden vooral goederen gesmokkeld. Dit veranderde met de opkomst van de nazi's. Tot halverwege de jaren dertig werd de grensstad Aken een uitvalsbasis voor politieke verzetsgroepen die in het buitenland opereerden.

Door de toenemende radicalisering van de Duitse politiek tot 1938, toen de grootste groep Joodse vluchtelingen Duitsland verliet na de Reichsprogromnacht, bleven veel mensen het land verlaten. Dat was op dat moment nog legaal, maar zou al snel illegaal worden. Zelfs na de bezetting van beide buurlanden in 1940 probeerden vervolgden naar het relatief nabije en onbezette deel van Frankrijk te komen, vaak via België. Het succes van vluchtpogingen in welke richting dan ook, door vervolgde groepen en ontsnapte Duitse kampgevangenen, werd grotendeels bepaald door de politieke en persoonlijke houding van de mensen die aan de grens werkten en in de grensgebieden woonden.

Na het einde van de oorlog was de herinvoering van de oude grenzen slechts een formaliteit. Desondanks voerden Nederland en België een streng grensbeleid. Dat kan worden geïllustreerd aan de hand van een Belgisch voorbeeld. Vanaf 1945 mocht niemand de grens over zonder een geschikt paspoort, dat werd gecontroleerd door een grensregime. Het nadeel van deze strenge regels was dat ze de smokkel van goederen aanmoedigden. Sommige geallieerden deden hier actief aan mee. In 1946 eiste de Belgische regering bovendien, vanwege de sociale en economische gevolgen van de oorlog, dat de Duitse gebieden aan de Belgische grens bij België zouden worden gevoegd. Deze eisen werden ingewilligd door de Geallieerden. Op 28 augustus 1958 werden de gebieden via het Verdrag van Brussel weer te rug gegeven en kwam ook een einde aan het grensregime.