Strijd om een oud fort

Op 27 oktober 1944 was de bevrijding van ’s-Hertogenbosch afgerond. Toch zaten er nog groepen Duitsers ten zuiden van de Maas. Begin november hielden Duitse troepen twee kleine bruggenhoofden bezet pal ten noorden van de Brabantse hoofdstad: het dorp Empel en Fort Crèvecoeur. Empel werd op 7 november bevrijd door een Schots bataljon, het 7th Argyll and Sutherland Highlanders. Twee dagen later namen de Canadezen van het Lake Superior Regiment de sector langs de Maas over. Ze lieten de Duitsers in het fort aanvankelijk met rust omdat een aanval op een dergelijke sterke positie te riskant leek. Uiteindelijk begonnen de talloze agressieve patrouilles vanuit het fort de Canadezen te irriteren en het besluit viel om het fort toch aan te vallen. Dat gebeurde van drie kanten: vanuit Empel, Engelen en Orthen.

De aanval werd gelanceerd op 8 december en ging om vier uur ’s middags van start. Gedekt door het vuur van twintig tanks sloop de Canadese infanterie naar het fort. Tegen zes uur werd de draadverbinding tussen de Duitse bezetting van het fort, 28 man met drie mitrailleurs onder leiding van luitenant Hartmann, en de Duitse troepen bij Hedel verbroken. Toen de Canadezen waren aangekomen bij de wallen was het inmiddels pikdonker. Besloten werd de aanval de volgende ochtend voort te zetten. Zodra het licht werd op 9 december klom een groepje Canadezen in bootjes en peddelde over de gracht naar het bastion. Eenmaal binnen constateerden ze dat de vogel was gevlogen. In de kleine uurtjes was de laatste Duitser vertrokken naar de overkant van de Maas. Het fort werd snel bezet door de Canadezen. Heel Noord-Brabant ten zuiden van de Maas was nu in geallieerde handen.

'Hartenpijn'

Rond 1587 bouwden de Staatsen Fort Crèvecoeur, in de monding van rivier de Dieze. Er zijn twee verklaringen voor de naam die in het Frans ‘hartenpijn’ betekent. Allereerst ligt het bij een plaats waar een Spaanse commandant sneuvelde. Tegelijk werd bij het fort een schans gebouwd om de scheepvaart te controleren tijdens het beleg van ’s-Hertogenbosch. Mogelijk verwijst de naam naar deze irritante controlepost. Na 1866 verloor Fort Crèvecoeur zijn functie als fortificatie, maar het bleef militair terrein. Sinds de Tweede Wereldoorlog wordt het fort gebruikt door de Genie.