Nederland / Verhaal

Executie in het zicht van de bevrijding


Markeren

Deel

Route


De bevrijding van Drenthe was al begonnen toen de Duitsers meer dan negentig Nederlanders uit het beruchte Scholtenhuis in Groningen en het Huis van Bewaring in Assen om het leven brachten. Met zicht op het onderduikershol in de bossen tussen Anloo en Eext herinnert een monument aan tien van hen.

In mei 1940 werd aan de Grote Markt in Groningen een statige villa door de Duitsers gevorderd. Het was in de negentiende eeuw in opdracht van de Groningse zakenman Willem Albert Scholten gebouwd en werd daarom het Scholtenhuis genoemd. Dit huis was tijdens de bezetting het kantoor van de Sicherheitsdienst (SD), de Sicherheitspolizei (SIPO) en de Beauftragte (commissaris) van rijkscommissaris Seyss-Inquart in het noorden, Hermann Göring.  

De verhoren in het Scholtenhuis waren berucht. Gevangenen werden bijvoorbeeld  geslagen met gummiknuppels tot ze het bewustzijn verloren. Ook werd in het Scholtenhuis de gruwelijke badkuipmethode toegepast: de gevangenen werden naakt ondergedompeld in een bad met ijskoud water tot ze bijna verdronken, dan aan de haren omhoog getrokken om opnieuw onder water te worden geduwd tot de gewenste informatie werd gegeven. Na het verhoor werden de arrestanten naar de zolder van het Scholtenhuis gebracht.  

In april 1945 ontging het de bezetters niet dat de bevrijding nabij was en ze wilden de sporen van hun misdaden opruimen. Maar liefst zeventig gevangenen die getuige waren geweest van de misdrijven werden ter dood veroordeeld. Onder hen tien verzetsstrijders die zondag 8 april 1945 om vier uur ‘s ochtends uit het Huis van Bewaring in Groningen met een vrachtauto naar het onderduikershol in het Evertsbos bij Anloo werden gebracht. Bij het hol werden de gevangenen door de SD’ers vreselijk mishandeld en daarna geëxecuteerd. De lichamen werden in het hol gegooid en met zand bedekt.  

Twee dagen later zag Gezinus Udding dat er iets was veranderd bij het onderduikershol in Anloo. Hij zag dat het was dichtgegooid met verbrand hout en aarde. Ook zag hij een grote plas bloed. Toen het hol werd uitgegraven vonden de verzetslieden de tien slachtoffers, allemaal met een nekschot om het leven gebracht. De tien zijn vervolgens op de begraafplaats in Anloo tijdelijk herbegraven.