Nederland / Monument
Markeren
Deel
Route
De Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (BS) bereidden zich voor op het overnemen van de macht, zo gauw de Duitsers verdwenen waren. Wapens van droppings lagen her en der te wachten in depots. Zo ook aan de Wijsterseweg. Jan Vos beheerde dit depot en wist dat hij een ploeg BS’ers zou gaan samenstellen, zo gauw de bevrijding er zou zijn. En toen ging het mis.
In 1945 was de Wijsterseweg een zandweg, waaraan in een kleine 25 jaar een boerengemeenschap was gegroeid. De heide even ten noorden van Hoogeveen had er plaats gemaakt voor wat boerenbedrijven, waarvan de bewoners nog tamelijk onverwacht actief betrokken raakten bij de bevrijding van Drenthe.
“Amherst” was de codenaam voor de actie van Franse parachutisten in Drenthe. Het waren mannen van het 3e en 4e Franse Parachutisten Regiment SAS. Ze moesten in groepen achter de Duitse linies strategische punten innemen en zoveel onrust scheppen, dat de Duitsers Drenthe niet goed konden verdedigen. Sommige groepen kwamen niet op de juiste plaats neer en de beloofde jeeps kwamen ook al niet. Daardoor wisten niet alle para’s goed raad met hun opdracht.
Zo kwam in de nacht van 7 op 8 april een groep Fransen neer bij het Spaarbankbos, even ten westen van de Wijsterseweg. Veel konden ze niet uitrichten. De manschappen zochten contact met bewoners van de Wijsterseweg, die hen gastvrij opvingen.
De woning van Jan Vos werd het hoofdkwartier. Maar daarmee werden de woningen ook militaire doelen. De met de para’s gedropte wapens werden verdeeld en voor Jan Vos was dit het teken dat de BS groep kon worden opgericht. Diverse Nederlandse mannen, omwonenden, onderduikers en geïnteresseerden die kwamen kijken, werden ingeschakeld, terwijl gealarmeerde Duitsers in het nabijgelegen bos een aanvalsgroep opbouwden.
In de middag van de 9e april 1945 kwam het tot een kort maar hevig vuurgevecht, waarbij de Duitsers vanuit het bos de totaal verraste Fransen en BS’ers verdreven. Het pand van Jan Vos brandde af. De Franse para’s trokken zich terug met enkele Nederlandse BS’ers. De rest werd opgepakt door de Duitsers. Omdat die dachten dat bij de familie Scholing nog Fransen zaten volgde een aanval op dat huis. De hele familie vond daarbij de dood.
De gevangenen werden ‘gesorteerd’ aan de doorgaande weg door het Spaarbankbos. Wie had meegevochten met de Fransen, of wie daarvan werd verdacht, werd meegenomen. Ze zouden naar Kamp Westerbork worden gebracht, maar werden onderweg doodgeschoten: de eerste in Pesse en de rest in Spier.
In Spier vinden we een gedenkteken met de namen van de doden van de executie daar. Aan de Wijsterseweg vinden we die namen ook op een gedenkteken met daarbij de familie Scholing.