De verdediging van Hoogeveen kwam niet

De verdediging van Hoogeveen werd in eerste instantie in handen gegeven van een compagnie, die zich nestelde op verschillende delen van de Hoogeveense- en Verlengde Hoogeveense Vaart. Daarnaast had het Kamp Ten Arlo nog een rol. Dat was enige jaren in gebruik als radarstation ‘Marder’ en maakte zo deel uit van de Duitse luchtverdediging. Er was ook een kamp Ten Arlo van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD) direct ernaast. 

Al met al was het een heel complex, waar terugtrekkende Duitse militairen werden opgevangen. De geallieerden schatten dat er rond de bevrijding wel duizend man lagen. Ook de Canadese hoofdmacht, oprukkend over Zuidwolde, werd zo groot geacht. 

De Duitsers rekenden bij het opzetten van de verdediging dat ze een overmacht zouden vormen. Maar dat ging helemaal mis. Die overmacht moest deels komen van Georgiërs, die voor de Duitsers vochten. Om bij te komen was die groep tijdelijk gestationeerd op Texel. De bedoeling was dat ze zouden worden overgezet naar de Friese kust om daar vuurcontact te zoeken met de geallieerden in een poging de opmars in Oost-Nederland te stoppen. 

Ze zouden dan zijn uitgekomen bij Hoogeveen, bij de Hoogeveense Vaart. Samen met Duitse soldaten uit Noord-Holland zouden ze als aanvulling van de bij Hoogeveen al aanwezige troepen pakweg 2500-3000 man verdedigingstroepen kunnen vormen. 

Maar de Georgiërs kwamen in opstand, de Duitse troepen in Noord-Holland moesten deze opstand bloedig onderdrukken. Het gevolg was dat de aanvulling voor Hoogeveen er niet kwam. 

De troepen in Kamp Ten Arlo staken dit kamp in brand en trokken naar het noorden. Bij de brand kwamen drie burgers om, die daar gevangen werden gehouden vanwege spionage. Uiteindelijk bleef alleen die ene compagnie Duitsers over die vanaf het begin de verdediging op zich had genomen.  Bruggen werden opgeblazen, waarna ook die ene compagnie zich terugtrok. 

Hoogeveen lag vrijwel open. Belgische troepen, oprukkend van de oostkant, kwamen nog in een gevecht terecht met een kleine eenheid bij elkaar geraapte soldaten. De Manitoba Dragoons schoten nog wat op de Schutstraat, maar daar bleef het bij. Deze eenheid had nog wel serieus vuurcontact op de noordzijde van Hoogeveen, toen ze terugtrekkende Duitsers ontmoetten.  De echte slag om Hoogeveen bleef uit. Maar goed ook. Er was weinig overgebleven van de bebouwing rond de Schutstraat. 

Het massagraf van de Georgiërs ligt nu op Texel. Was de opstand daar niet uitgebroken, dan waren ze vermoedelijk in Hoogeveen gesneuveld, want ook met 2500 tot 3000 man hadden ze Hoogeveen niet kunnen houden.