Concertgebouw De Vereeniging

Het Concertgebouw, gelegen aan het Keizer-Karelplein en zo aan het kruispunt van diverse belangrijke wegen door Nijmegen heeft een interessant verhaal te vertellen over de oorlog. Ook al bleef bij het bombardement redelijk gespaard, was dit anders na de luchtlandingen van september 1944. Rond het Keizer Karelplein werd vel gevochten, want dit is de weg naar de binnenstad en naar de bruggen. Zo heeft ook De Vereeniging meerdere treffers gehad.  

Eerder was het gebouw gevorderd, na de bevrijding van de stad door de Geallieerden. Er werd destijds veel gestolen en vernield en de directeur gaf na de oorlog aan dat hij in deze periode nauwelijks de baas meer was over het gebouw.   

De tijd als frontstad was een bizarre tijd. Regelmatig werd de stad beschoten met granaten en vonden er bombardementen op de bruggen plaats. Tegelijkertijd was Nijmegen het voornaamste uitgaansgebied voor de soldaten in de regio die er hun vrije tijd doorbrachten en op zoek waren naar afleiding en plezier. “De hele dag is de stad beschoten. Zaterdagnacht vielen er vier granaten dichtbij. Gisteravond hadden wij weer twee danspartijen tegelijk”, schreef de directeur Martijn Louis Deinum op 3 december 1944 in zijn dagboek. Op drukke dagen waren er honderden bezoekers.  

Sinds november 1944 waren vooral Canadese soldaten in en om Nijmegen gelegerd. Zij hadden de taak het front te verdedigen en de bruggen tegen Duitse aanvallen te beschermen. De Vereeniging, door de soldaten Wintergarden genoemd, werd het hart van de stad.  

Niet iedereen was blij met wat er allemaal gebeurde op een dansavond in de donkere hoeken van de zaal. Vooral ouders van jongedames en vertegenwoordigers van de kerk maakten zich zorgen over de relaties die er ontstonden. Maar aangezien de dames vaak met cadeautjes zoals sigaretten of chocolade naar huis kwamen werd er nauwelijks iets tegen gedaan en kwam er geen eind aan de dansfeestjes. Zowel de bewoners van de stad als ook de soldaten hunkerden naar een stukje normaliteit in de bizarre frontperiode.