SD'ers en SS'ers vluchten vanuit Zoutkamp naar Schiermonnikoog

In de nacht van 14 op 15 april vluchtte een groep SD’ers en SS’ers uit het Scholtenhuis in Groningen richting Zoutkamp. Bij een Canadese overwinning zou het merendeel van hen gearresteerd worden. Hier waren ze op voorbereid, want ze hadden een vluchtplan bedacht om via Schiermonnikoog naar Duitsland te vluchten.

In deze groep van 165 mannen en vrouwen bevonden zich onder meer de beruchte Robert Lehnhoff, beter bekend als ‘de beul van Groningen’ en Peter Schaap, die een paar dagen eerder nog tien verzetsmannen had gefusilleerd bij Bakkeveen. De hooggeplaatste mannen en vrouwen gingen met de auto naar Zoutkamp, terwijl een groot gedeelte al fietsend de tocht naar West-Groningen moest maken. De groep wilde met het betonningsschip de “Lauwers” de vlucht vervolgen.

Het lukte de SD’ers en SS’ers niet om de motor aan de praat te krijgen. Uit frustratie schoten ze door de ramen bij de familie Westra, die naast de betonningsloods woonde. Uiteindelijk werd een inwoner opgetrommeld om te helpen. Vroeg in de ochtend voeren ze met drie boten de haven van Zoutkamp uit. De groep had huisvesting nodig en werd ingekwartierd in verschillende boerderijen op het eiland. Ook de bewoners van ‘De Kooiplaats’ kregen te horen dat zij hun boerderij moesten verlaten. De nieuwelingen zochten onderkomen in de stallen, de zolders en de eendenkooien. Robert Lehnhoff zonderde zich af in zo’n eendenhut.

De vluchtelingen bleven nog ruim een maand op Schiermonnikoog. Op zondag 22 april 1945 werd Zoutkamp bevrijd door de Canadezen. Ze kwamen van de Friese kant en schoten een paar keer richting de haven van Zoutkamp. De Duitsers vluchtten naar het haventerrein en werden daar gevangengenomen. Er werd echter geen aanstalten gemaakt om naar Schiermonnikoog te gaan en de groep SD’ers en SS’ers op te pakken. Uiteindelijk was het verzetsman Herman Kloppenborg uit Winschoten die dit klusje op zich nam – in het uniform van Canadese majoor.

Op 31 mei 1945 werd de groep opgehaald uit Schiermonnikoog. In de middag werden ze in Zoutkamp aan land gebracht. De mannen en vrouwen werden onder grote belangstelling van de plaatselijke bewoners, in vrachtwagens gezet en naar Groningen vervoerd, waar ze in het Huis van Bewaring werden opgesloten. Pas op 11 juni vertrokken de laatste Duitse soldaten van Schiermonnikoog.