Kanonnen op de dijk: de Duitse Batterie Delfzijl

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Delfzijl een belangrijke Duitse versterking. Vlak na de Nederlandse capitulatie werd al begonnen met de inrichting van een luchtdoelbatterij aan de Eemskust, ongeveer op de plek waar nu het Eemshotel staat. Deze Batterie Delfzijl was operationeel vanaf 29 mei 1940. Ze bestond uit vier kanonnen op de dijk en aan de dijkvoet een barakkenkamp voor de manschappen van de Küstenartillerie. Duits geschut kwam ook te staan bij Nansum, Fiemel (Termunten) en in de Carel Coenraadpolder. 

Het geschut aan de Eems- en Dollardkust was niet bedoeld om een aanval vanaf zee te verhinderen. De ondiepe Wadden waren ongeschikt voor een grote invasievloot. De Duitse kanonnen konden wel het scheepvaartverkeer op de monding van de Eems onder vuur nemen. De Batterie Delfzijl diende vooral ter verdediging van Emden, aan de overkant van de Eems, hemelsbreed nog geen 20 kilometer verderop. Tijdens de oorlog had die Duitse havenstad 95 Engelse en Amerikaanse luchtaanvallen te verduren.

Vanaf augustus 1944 bouwden de Duitsers bunkers bij de Batterie Delfzijl en bij de andere artillerieopstellingen aan de Eems- en Dollardkust. Aanleiding daarvoor was de Geallieerde landing in Normandië op 6 juni 1944 (D-Day). De betonnen onderkomens boden in de eerste plaats tijdens luchtaanvallen bescherming aan soldaten en munitie. Duidelijk is dat een aanval over land werd verwacht. De ingangen van de bunkers bevonden zich aan de kant van de dijk. 

Rondom Delfzijl lag verder een heel stelsel aan loopgraven, prikkeldraadversperringen en mijnenvelden. In deze ‘Festung Emden-Delfzijl’ moest tot de laatste man worden standgehouden bij een Geallieerde aanval. Die aanval kwam in het voorjaar van 1945. Er volgden twee weken lang een zware strijd om de ‘Delfzijl Pocket’. De kanonnen van de Batterie schoten daarbij voortdurend op de naderende Canadezen, die in het vlakke land amper dekking konden vinden. Op 1 mei gaven de Duitsers in Delfzijl zich over. Een dag later klonk in het naburige Farmsum het laatste schot van de oorlog in Groningen.