Het zijn net mensen

Er waren in de buurt van Loppersum grote branden te zien. Gisteravond hebben we hier drie Duitsers gehad van 40 of 50 jaar. Die kwamen van Loppersum en die wilden eten hebben. Ik was aan het melken. En de aanvoerder die wilde mij direct neerslaan als er geen eten was. Hij moest spek en worst hebben. Maar dit hadden we niet. Tenslotte nam hij met schapenvlees zijn genoegen. Maar een lastig heerschap was het wel. En nu hebben we er vanavond weer drie gehad. Dat waren jongens van 20 jaar oud. Nooit zal ik vergeten hoe ver een mens kan zinken die gelooft in de idealen van een ander mens. Het waren onze vijanden maar toen ze bij ons waren niet meer. (…)

Ze vroegen om wat eten want ze hadden die dag in Loppersum gevochten en geen eten gehad. Met hen konden we praten. Ze zagen wel in dat de ‘Krieg’ voor hen verloren was. Ze waren doodop van vermoeienis. Maar toen we hun dan voorstelden om het dan toch over te geven en weer naar huis terug te gaan toen werden ze weer wakker en toen klonk het bitter uit hun hart. Nee, overgeven dat nooit. Vechten tot we niet meer kunnen. Nog zoveel mogelijk mensen doodmaken als maar kon.

Op onze vraag of ze ons dan ook dood wilden schieten zeiden ze nee. Maar Tommy’s. En naar huis wilden ze ook niet meer want een huis hadden ze niet meer. De Tommy’s hadden alles verwoest. En toen kwamen de foto’s van hun voor de dag. Van Moeder die niet meer leefde en van verdere familie. Echte gelukkige foto’s maar die nu of vermist of gedood waren door het oorlogsgeweld. We hebben ze nagekeken die drie jongens toen ze met een handdruk van ons afscheid namen. Ze wensten ons toe dat we goed en wel door deze oorlogsdagen heen mochten komen.’