De Verklaring van Berlijn

Op 5 juni 1945 ontmoette het opperbevel van de westerse grootmachten hun collega’s van de Sovjet Unie voor het eerst. In Berlijn-Wendenschloss tekenden zij het Verdrag van Berlijn. Hierin verklaarden zij de totale overgave van Duitsland en regelden het oppergezag van de vier overwinnaars.

Op 5 juni 1945 ontmoetten de hoogste militairen van de westerse grootmachten hun collega’s van de Sovjet Unie voor het eerst. De ontmoeting was op uitnodiging van de Sovjet strijdkrachten in Berlijn. De Sovjets hadden de Duitse hoofdstad na zware gevechten in april en mei weten te veroveren en waren nu alleenheerser gedurende twee maanden. In Berlijn-Wendenschloss tekenden de vier opperbevelhebbers namens hun landen, drie documenten die bepaalden hoe er met het verslagen en bezette Duitsland zou worden omgegaan.

Het eerste document zou bekend worden als het Verdrag van Berlijn. Hierin regelden zij de totale overgave van Duitsland en het oppergezag van de vier overwinnaars. “Duitsland”, zo stond er, “is onderworpen aan alle maatregelen die nu of in de toekomst aan haar worden opgelegd.” Het tweede document betrof de installatie van de Geallieerde Gezagsraad. Het derde document stelde de vier bezettingzones vast, op basis van de grenzen van het Duitse Rijk op 31 december 1937. Vanaf toen werden de beslissingen van de overwinnaars de wet van het land. Ieder apart in hun respectievelijke Berlijnse zone of gezamenlijk, via de Geallieerde Gezagsraad voor heel Duitsland.

De hoofdstad Berlijn kreeg een aparte positie en werd bezet door alle vier de mogendheden. De stad werd verdeeld in vier sectoren en geregeerd door de Geallieerde Kommandatura. Groeiende spanning tussen de drie westerse mogendheden en de Sovjet Unie veroorzaakte dat de belangrijkste beslissingen al snel niet meer gezamenlijk werden genomen, maar door iedere militaire overheid apart in zijn eigen bezettingszone en sector.