'Sondergericht' Aken

De rechterlijke macht speelde een belangrijke rol in het nationaalsocialistische Duitsland en breidde de macht van de nazi's gestaag uit en versterkte die. Toen de oorlog eenmaal was begonnen, werden rechters opgeroepen als soldaten van het 'Binnenfront'. Het concept en de legitimatie van Sondergerichte (Speciale Rechtbanken) werd overgenomen van de Weimarrepubliek, voornamelijk om politieke misdaden te berechten. Zo werden ze instrumenten om politieke tegenstanders snel en zelfverzekerd uit te schakelen.

Op basis van de Sondergerichtsverordnung ('verordening inzake speciale rechtbanken') van 21 maart 1933 (na de Reichstagsverordnung een volgende stap in het elimineren van de rechtsstaat) werden Sondergerichte in elk hoger, regionaal gerechtelijk district opgericht. Het doel was om het naziregime veilig te stellen en te stabiliseren. Aanvankelijk werd Keulen de bevoegde rechtbank voor het district Aken, maar vanwege het toenemende aantal rechtszaken werd in 1941 een apart Sondergericht opgericht in Aken.

Na de gestage uitbreiding van de bevoegdheid van de rechtbanken leidden het begin van de oorlog en de reeds aangenomen Kriegssonderstrafrechtverordnung (bijzondere strafrechtverordening voor oorlogstijd) uiteindelijk tot een bijna onbeperkte uitbreiding van de speciale rechtsbevoegdheid. Die omvatte dienstplichtontduiking, aanzetten tot desertie en zelfverminking, evenals het afbreken van de militaire sterkte. Andere politieke strafbepalingen volgden. Ook werden procedures steeds meer vereenvoudigd. Arrestatiebevelen konden bijvoorbeeld niet worden aangevochten en de acceptatie van bewijsmateriaal kon worden geweigerd als de rechtbank van mening was dat het verder niet relevant was voor de opheldering van een incident.

Tegen het einde van de oorlog werd het Akense Sondergericht eerst overgeplaatst naar de nabijgelegen stad Düren en daarna naar Siegburg vanwege de  nadering van de geallieerden. Het laatste, bewaard gebleven document van het gerechtsgebouw dateert van 30 januari 1945. Bijzonder aan het Akense Sondergericht is dat sommige dossiers na het einde van de oorlog in een andere rechtbank werden voortgezet, opnieuw werden beoordeeld of werden gesloten.